อยากให้ลูกเป็นเด็กมีน้ำใจแต่ไม่โดนเอาเปรียบ ต้องสอนอย่างไร

การมีน้ำใจกับการถูกเอาเปรียบบางทีก็มีเส้นบาง ๆ กั้นอยู่ พ่อแม่อาจจะสอนให้ลูกเป็นเด็กมีน้ำใจ แต่ถ้าถูกเพื่อนเอาเปรียบลูก เราจะบอกเขาอย่างไรให้แก้ไขปัญหานี้

สอนลูกให้รู้จักสิทธิ

การสอนเรื่องสิทธิหน้าที่ให้ลูกตั้งแต่เล็ก เช่น อะไรที่ลูกควรทำ อะไรที่ไม่ควรทำ สอนให้ลูกรู้จักสิทธิในร่างกายตนเอง รู้จักสิทธิความเป็นเจ้าของของที่ตนเองมี เช่น ของเล่น ของใช้ส่วนตัว ห้ามให้ใครมาก้าวล่วงหรือหยิบฉวยไป เมื่อลูกรู้จักสิทธิของตนเองแล้วต้องสอนลูกให้รู้จักเคารพสิทธิของผู้อื่น ไม่แตะต้อง ทำร้าย หรือทำลาย ร่างกายและสิ่งของของผู้อื่นด้วย
ควรบอกลูกเสมอว่าอย่าให้ใครมาเอาเปรียบ และควรบอกเพื่อนไปตรงๆ ว่าลูกไม่ชอบ ไม่อยากให้ทำ ที่สำคัญลูกต้องพูดกับเพื่อนดีๆ อย่าทำร้ายร่างกายกันเด็ดขาด

บอกลูกว่าอย่าเพิ่งยอมเพื่อน

ลูกอาจจะไม่อยากทะเลาะกับเพื่อน เลยยอมปล่อยให้เพื่อนหยิบของไปก่อน เพราะฉะนั้นถ้าไม่อยากให้ลูกถูกเอาเปรียบพ่อแม่อาจจะสอนลูกให้ตั้งเงื่อนไขกับเพื่อน เช่น ลูกแบ่งดินสอให้เพื่อนใช้ได้นะ แต่เพื่อนต้องขออนุญาตลูกก่อน ถ้าเพื่อนไม่ขอลูกจะไม่ให้

สอนให้ลูกรู้จักปฏิเสธ

ลูกอาจจะถูกเพื่อนยืมของไปแล้วไม่คืน พ่อแม่ควรใช้โอกาสนี้สอนลูกว่าหากครั้งต่อไปเพื่อนยืมของแล้วไม่คืน ลูกสามารถปฏิเสธเพื่อนได้ แต่ทั้งนี้พ่อแม่ควรให้ลูกเป็นคนตัดสินใจว่าจะให้เพื่อนยืมหรือไม่ และหากเพื่อนไม่คืนลูกจะมีวิธีแก้ไขปัญหานี้อย่างไร เช่น ขอคืนตรงๆ บอกว่าจำเป็นต้องใช้ บอกคุณครู หรือแจ้งพ่อแม่ของเพื่อน เป็นต้น 

สอนทักษะผ่านประสบการณ์และการแก้ปัญหา

• จำลองเหตุให้ลูกเห็นบ่อยๆ เช่น พ่อจะเอาของแม่ไปใช้ แม่ไม่ให้ เพราะอะไร พูดคุยกันให้ลูกได้ยิน ต่อจากนั้นพ่อไม่ยอม แม่ทำอย่างไรต่อ เป็นต้น
• ให้ลูกเล่าเหตุการณ์ที่เขาเจอ แล้วลองให้ลูกแก้ปัญหาเองก่อน จากนั้นคอยถามลูกว่าปัญหาได้รับการแก้ไขหรือไม่อย่างไร หากไม่ แม่อาจแนะนำลูกโดยการยกตัวอย่างที่สิ่งแม่เคยเจอ การแก้ปัญหาที่ไม่ได้ผล และการแก้ปัญหาที่ได้ผล ให้ลูกเอาไปปรับใช้ตามใจเขา
• อ่านนิทานที่สอนเกี่ยวกับทักษะเหล่านี้ให้ลูกฟังก่อนนอน หรืออาจสอนผ่านช่วงเวลาที่เล่นกับลูก

สร้างความมั่นใจให้กับลูก

บางทีลูกเราไม่ได้หัวอ่อนจนถูกเพื่อนเอาเปรียบ แต่อาจเป็นเพราะลูกไม่มีความมั่นใจในตนเอง เพราะฉะนั้นจึงเป็นหน้าที่ของคุณพ่อคุณแม่ที่จะสร้างความมั่นใจให้กับลูก เช่น ปล่อยให้ลูกได้เล่นอย่างอิสระ มีความคิดสร้างสรรค์ ให้ลูกรู้จักช่วยเหลือตนเอง ไม่เปรียบเทียบลูกกับเด็กคนอื่น ไว้วางใจและปล่อยให้ลูกตัดสินใจได้ด้วยตัวเอง ชื่นชมเมื่อลูกทำดี ฯลฯ เพราะเด็กที่มีความมั่นใจในตนเองมักจะเป็นเด็กที่ไม่คล้อยตามคนอื่น เขาจะมีความมั่นคงทางอารมณ์ ความรู้สึก และยอมรับเหตุผลต่างๆ ได้

ที่สำคัญ เมื่อลูกถูกเอาเปรียบ พ่อแม่อย่าเพิ่งเข้าไปจัดการแก้ไขปัญหาให้เขาค่ะ แต่ควรให้ลูกได้คิด และตัดสินใจด้วยตัวเองว่าเขาจะต้องทำอย่างไร หากมีแนวโน้มว่าลูกจะกลายเป็นเด็กหัวอ่อน ยอมเพื่อน เมื่อนั้นจึงเป็นบทบาทของพ่อแม่ที่จะเข้าไปให้คำปรึกษาแก่ลูก

อ้างอิง : หมอเสาวภา เลี้ยงลูกเชิงบวก นายแพทย์ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์ ลูกเก่ง ดี สร้างได้ก่อนวัยเรียน สำนักพิมพ์ รักลูกบุ๊กส์