หลังจากลูกคลอดออกมาแล้ว คุณหมอหรือพยาบาลจะตัดสายสะดือของทารก โดยยังเหลือเป็นตอสั้นๆ ประมาณ 2-3 เซนติเมตร แล้วหลังจากนั้นตอของสายสะดือจะค่อยๆ แห้ง และหลุดออกจากสะดือเอง ซึ่งทารกที่คลอดทางช่องคลอดปกติจะใช้เวลาเฉลี่ย 5-8 วัน ส่วนทารกที่ผ่าตัดคลอดจะใช้เวลา 6-9 วัน 

และก่อนออกจากโรงพยาบาลคุณพยาบาลจะสอนวิธีทำความสะอาดและดูแลสะดือลูกทารกให้คุณแม่เอาไว้แล้ว เช่น ใช้สำลีชุบแอลกอฮอล์เช็ดรอบสะดือจากโคนข้างในออกมาข้างนอกอย่างเบามือ แต่คุณแม่บางคนอาจะกังวลว่าแค่เช็ดแอลกอฮอล์อาจทำให้สายสะดือหลุดช้า ต้องหาวิธีการอย่างอื่นทำด้วย ขอเตือนเลยค่ะว่าถ้าทำความสะอาดไม่ถูกวิธี นอกจากสะดือลูกจะไม่สะอาดแล้วยังอาจทำให้สะดือติดเชื้อและเกิดการอักเสบได้ด้วย 

7 ข้อ ที่ห้ามทำกับสะดือลูก   

1.ห้ามโรยแป้งบนสะดือ เพราะแป้งจะไปอุดตันสะดือลูก ทำให้สะดือแห้งช้า เป็นที่หมักหมมของเชื้อโรค และกระตุ้นให้เกิดการอักเสบได้

2. ห้ามทาโลชั่นหรือเบบี้ออยล์ เพราะจะทำให้เกิดความอับชื้นและเกิดเชื้อราขึ้นได้ 

3. ห้ามทามหาหิงค์ ถึงมหาหิงค์จะมีสรรพคุณช่วยแก้ท้องอืดท้องเฟ้อได้เป็นอย่างดี แต่การทามหาหิงค์ลงบนสะดือเด็กนอกจากจะไม่ช่วยให้สะดือหลุดเร็วแล้วยังทำให้สะดือของลูกอับชื้นและอักเสบได้อีกด้วย 

4. ห้ามแกะ ข้อนี้คุณพยาบาลก็คงแนะนำแม่ๆ มาแล้วเช่นกัน แต่ว่าพอสะดือใกล้หลุดแล้วแม่ๆ ก็คงรำคาญใจอยากแคะ อยากแกะให้ลูกใช่มั้ยคะ ขอเตือนว่าอย่าดีกว่าค่ะ ปล่อยให้สะดือของลูกหลุดเองจะดีกว่า เพราะถ้าเผลอสะกิดไปอาจทำให้สะดือลูกเป็นแผล มีเลือดไหลออกมาแล้วเกิดการอักเสบอีก

5. ห้ามใส่ผ้าอ้อมหรือกางเกงหนาๆ ทับ แต่ควรให้ขอบกางเกงหรือขอบผ้าอ้อมอยู่ต่ำกว่าสะดือของลูกค่ะ เพราะถ้าสะดือลูกโดนขอบผ้าอ้อมปิดทับจะทำให้อากาศไม่ถ่ายเท เกิดการอับชื้น แห้งช้า มีกลิ่น และอาจปนเปื้อนสิ่งอุจจาระ ปัสสาวะได้

6. ห้ามใช้แอลกอฮอล์เช็ดในสะดือเด็ดขาด ปกติแล้วคุณพยาบาลจะให้เช็ดรอบสะดือลูกเท่านั้น ไม่ควรล้วงเข้าไปเช็ดในสะดือ เพราะจะทำให้ลูกรู้สึกแสบได้ โดยใช้สำลีชุบแอลกอฮอล์เช็ดจากโคนสะดือ วนออก แล้วต้องไม่วนใหม่ เพราะจะทำให้เชื้อโรคติดกลับเข้าไปอีก 

7. ห้ามเป่าสะดือลูก เหตุผลเดียวกับการห้ามเป่าอาหารให้ลูก เพราะในช่องปากของผู้ใหญ่อาจมีแบคทีเรียหรือเชื้อโรคอยู่ ถ้าเผลอเป่าสะดือลูกเข้าไปอาจทำให้สะดืออักเสบจากการติดเชื้อได้ 

การดูแลตอสายสะดือ 

การดูแลตอสายสะดือที่ถูกต้องสามารถลดการติดเชื้อของสะดือในทารกแรกเกิดได้ โดยองค์การอนามัยโลกแนะนำวิธีการดูและตอสายสะดือในทารกแรกเกิด ดังนี้

1. ล้างมือให้สะอาดด้วยสบู่ก่อนและหลังการดูแลทารกแรกเกิดและตอสายสะดือ

2. เสื้อผ้าทารกแรกเกิดควรสะอาดและหลวม เพื่อให้อากาศถ่ายเทได้ดี จะทำให้ตอสายสะดือแห้งเร็วขึ้น

3. ถ้าใส่ผ้าอ้อมให้ทารกแรกเกิด ควรใส่ให้ขอบบนของผ้าอ้อมอยู่ต่ำกว่าตอสายสะดือเพื่อป้องกันการปนเปื้อนต่อสิ่งสกปรก

4. ปล่อยตอสายสะดือให้แห้งเอง ไม่ควรห่อหรือปิดตอสายสะดือไว้ด้วยผ้ากอซ

5. หลีกเลี่ยงสิ่งสกปรกที่จะมาปนเปื้อนบริเวณตอสายสะดือ