ทำไมลูกทำตัวน่ารักกับคนอื่น แต่ดื้อกับพ่อแม่

มีคำพูดคำหนึ่ง ลูกจะพิสูจน์ว่าตัวเขามีคุณค่ามากพอที่แม่จะดูแลตลอดไปหรือไม่ จะว่าไปคำพูดนี้ก็ใช้ได้กับแฟนขี้งอนได้ด้วย หรือแม้กระทั่งแต่งงานไปแล้วก็ยังใช้ได้อยู่

พ่อแม่ โดยเฉพาะแม่ซึ่งเป็นผู้ให้กำเนิดจะเป็นต้นทางของพัฒนาการเสมอ นั่นคือการสร้างแม่ที่มีอยู่จริง สร้างสายสัมพันธ์ และสร้างตัวตน (mother- attachment-self) ตามลำดับ

เหมือนครั้งปฏิสนธิ  แม่คือต้นธารของสารอาหาร มีสายรก แล้วตัวอ่อนจึงเจริญเติบโตเป็นทารกตัวอ่อนจะเจริญเติบโตดีเพียงใดกลายเป็นทารกในครรภ์ที่สมบูรณ์แข็งแรงมากเพียงใด ปัจจัยหลักคือแม่และสายรกที่มาจากแม่

หากแม่ร่างกายแข็งแรง มีโภชนาการดี อารมณ์มั่นคง ไม่ใช้สารเสพติด สายรกมีคุณภาพที่ดี ทารกก็ดีด้วยในทางตรงข้ามหากมีปัญหาเกิดที่แม่หรือสายรก ตัวอ่อนหรือทารกในครรภ์มารดาจะดิ้นรนปรับตัวสุดความสามารถ

เมื่อคลอด แพทย์ตัดสายรกนั้นทิ้ง คือตัดสายสัมพันธ์ที่เป็นรูปธรรม หลังคลอดทารกจึงต้องสร้างแม่อีกครั้งหนึ่ง สร้างสายสัมพันธ์และสร้างตัวตน สายสัมพันธ์และแม่ที่มีอยู่จริงคือส่วนสำคัญของต้นธารพัฒนาการ เป็นต้นกำเนิดที่ให้น้ำหล่อเลี้ยง

เมื่อทารกพบอุปสรรค พบด่านทดสอบที่เขาผ่านไปไม่ได้ ทารกมักจะร้องไห้เพื่อเรียกร้องหาแม่และสายสัมพันธ์ เมื่อแม่มาอุ้ม ทารกก็ปลอดภัย เมื่อทารกเติบโตขึ้นเป็นเด็กเล็กอายุ 2-3 ขวบ พัฒนากล้ามเนื้อใหญ่ของแขนขาอย่างรวดเร็ว สามารถยืน เดิน และวิ่ง สามารถต่อย เตะ และปีน เมื่อพบอุปสรรคหรือด่านทดสอบที่เขาทำไม่ได้

อาจจะเพราะทำไม่ได้จริงๆ หรือถูกห้ามทำ เด็กเล็กจะหันไปหาแม่และสายสัมพันธ์อีกครั้งหนึ่ง อาจจะเพื่อขอความช่วยเหลือ ขออนุญาต หรืองอแงอย่างหนัก

เพื่ออะไร เพื่อให้สารอาหารหลั่งไหลมาตามสายสัมพันธ์มากพอและเพื่อทดสอบว่าเสาหลักที่ผูกเชือกล่ามเอาไว้มีความแข็งแรงมากพอ พ่อเป็นบุคคลที่รักของแม่ คือผู้อยู่เคียงข้าง เป็นส่วนหนึ่งของระบบสามเหลี่ยมครอบครัว เป็นต้นธารหรืออยู่ข้างๆต้นธารด้วย พ่อจึงเป็นเป้าหมายที่เด็กจะทดสอบด้วย

เพื่ออะไร เพื่อให้สารอาหารหลั่งไหลมาตามสายสัมพันธ์มากพอและเพื่อทดสอบว่าเสาหลักที่ผูกเชือกล่ามเอาไว้มีความแข็งแรงมากพอ แม่และพ่อเป็นบุคคลที่ทารกหรือเด็กเล็กมั่นใจว่าจะไม่ทิ้งเขาไม่ว่าจะเกิดอะไรขึ้นก็ตาม เพราะเขาผ่านขั้นตอนพัฒนาการขวบปีแรกมาแล้ว ได้เรียนรู้ที่จะไว้ใจแม่ และพ่อ คือ trust เพราะความไว้ใจนั้นเอง แม่และพ่อจึงเป็นอย่างที่เราเรียกว่าของตาย

เหมือนคู่สมรสที่เห็นคู่ครองของตนเองเป็นของตาย จะงอนหรือดื้ออย่างไรก็ได้เพราะไว้ใจ  หากไปทำกับคนอื่นนั้นมิได้เพราะไม่ไว้ใจคนอื่นเป็นเพียงทางผ่าน

นายแพทย์ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์
จิตแพทย์และนักเขียน ขวัญใจพ่อแม่ชาวโซเชียล